กาลามสูตรกังขานิยฐาน ๑๐

http://www.sac.or.th/databases/inscriptions/inscribe_image_detail.php?id=3572

พุทธกถา                    กาละมะสูตร
ฟังสุตพูด                   ความคติใด
อย่าสติเขลา               เบาหฤทัย
เชื่อวทะใคร                โดยบมิทาน

จงพิเคราะห์ทวน          มวลพจะฟัง    
ตามทศกัง-                  ขานิยฐาน
พุทธดำรัส                    ตรัสตะบุราณ
หลักตริพิจารณ์             อัตถกถา

(๑. มา อนุสฺสวเนน - อย่าเพิ่งเชื่อโดยฟังตามกันมา)
หนึ่งมละหลง               ปลงกมลาศ
เชื่อพจนารถ                ด้วยเพราะนรา
อ้างวะสดับ                  รับมุลมา
จากพจนา                   เหล่านรชน

(๒. มา ปรมฺปราย - อย่าเพิ่งเชื่อโดยถือว่าเป็นของเก่าเล่าสืบๆ กันมา)
สองวทะเก่า                เล่าตะบุราณ
ควรตริและทาน           อัตถยุบล
อย่าปฏิเสธ                 เหตุและผล
เชื่อบุพชน                  ปราศตริตรอง

(๓. มา อิติกิราย - อย่าเพิ่งเชื่อเพราะข่าวเล่าลือ)
สามมละข่าว               กล่าวและสะพัด
อ่อนวจนัตถ์                ขาดมุลจอง
เพียงวทะลือ               ถือ ฤ ก็หมอง
ใช้สติกรอง                 กั้นขยะสาร

(๔. มา ปิฏกสมฺปทาเนน - อย่าเพิ่งเชื่อโดยอ้างคัมภีร์หรือตำรา)
สี่คัมภีร์                      นี้ก็มิควร
ภักดิสำนวน               ทุกบทจาร
ใช่มัฆวา                    มาอวตาร
พลั้งพจมาน               ผิด ฤ ก็มี              

(๕. มา ตกฺกเหตุ - อย่าเพิ่งเชื่อโดยคิดเดาเอาเอง)
ห้าผิวะจัก                   ตรรกะพินิจ
หากมุลผิด                  คลาศวิถี
อย่าจิตเคร่ง                เร่งกรณี
ปิดบัญชี                      ด้วยเพราะทะนง

(๖. มา นยเหตุ - อย่าเพิ่งเชื่อโดยคิดคาดคะเนอนุมานเอา)
หกอนุมาน                 การกะคะเน
เพียงกลเล่ห์              อาจจะมิตรง
บ้างก็เขยื้อน              เคลื่อนบ่มิคง
อย่าจิตปลง               ในวิเคราะห์ผล

(๗. มา อาการปริวิตกฺเกน - อย่าเพิ่งเชื่อโดยตรึกเอาตามอาการที่ปรากฏ)
เจ็ดคติเคย                เผย ณ อดีต
ใช่มรุขีด                   บ้างก็พิกล
เบี่ยงวิปริต                คิด ฤ ฉงน
ควรนรชน                 เผื่อมนใน

(๘. มา ทิฎฐินิชฺฌานกฺขนฺติยา - อย่าเพิ่งเชื่อเพราะเห็นว่าต้องกับความเห็นของตน)
แปดมละจิต              ทิฏฐิพิจารณ์
เพียงเฉพาะด้าน        ตรงกะหทัย
เชื่อทฤษฎี                ที่ดำริไว้
รั้นวินิจ์ฉัย                 ตามอุระตน

(๙. มา ภพฺพรูปตา - อย่าเพิ่งเชื่อว่าผู้พูดควรเชื่อได้)
เก้ามละเชื่อ                   เนื้อพจน์วากย์
เพียงพิเคราะห์จาก        ลักษณะคน
ปราชญ์ ฤ ก็พลั้ง            ดังปุถุชน
สาระยุบล                       อาจจะมิควร

(๑๐. มา สมโณ โน ครูติ - อย่าเพิ่งเชื่อว่าผู้พูดนั้นเป็นครูของเรา)                              
สิบมละเชื่อ                    เนื้อวทะครู
โดยบ่มิดู                        พจนกระบวน
คิดพิเคราะห์สาร             อ่านและก็ทวน
ตรองตริประมวล             พึ่งจะกระทำ

ศรีเปรื่อง
ปรับปรุงจากงานเดิมซึ่งลงไว้ที่ http://www.kawethai.com
เมื่อวันที่ ๒ ก.ค. ๒๕๕๖

ปล.

สุต = ได้ยิน, ได้ฟังแล้ว
มละ = ละ, ทิ้ง
คติ = แบบอย่าง วิธี แนวทาง
กมลาศ = กมล (ใจ) + ศ เข้าลิลิต
อัตถ = เนื้อความ
ยุบล = ข้อความ, เรื่องราว
วจนัตถ์ = วจน (คำพูด) + อัตถ์ (เนื้อความ)
มุล จาก มูล = ๑. รากเหง้า  ๒. ทั้งหมด
ตะบุราณ กร่อนจาก แต่โบราณ
มรุ = เทวดาพวกหนึ่ง
คลาศ = คลาด
บุพชน จาก บรรพชน